Günden güne görsel ve video temelli bilgi kaynaklarının yetkinliğin arttığı bir dönemde yaşıyoruz. Pek çok insan okuma eyleminden giderek uzaklaşıyor. Bilgiye ulaşmanın çok kolay ve hızlı olması ise okuma yerine izlemenin tercih edilmesine neden oluyor. Üstelik sadece kitap değil; dergi, gazete gibi yazılı basına ve makaleler, bloglar ya da denemelere ilgi de giderek azalıyor.
Bu ilgi kaybının tek nedeninin teknolojik gelişmeler ya da çağın değişimi olduğunu söylemek doğru olmaz. Pek çok insan iş yoğunluğu, dikkat dağınıklığı ya da öncelik sırası gibi bahaneler nedeniyle de okumak için yeterli vakit ayırmıyor. Ülkemizde her geçen yıl okuma oranları düşerken, gelişmişlik ve kültür seviyesi de aynı oranda azalıyor. Bununla birlikte kitap okumanın faydaları hakkında genel olarak olarak insanların çok fazla bilgisi de yok.
Farklı bir bakış yakalamak ve problemlerin çözümünü kolaylaştırmak için kitap okumaktan daha etkili bir yol bulamazsınız. İnsan ruhunu iyileştirdiği gibi empati duygusunu geliştirir ve farklı olanı anlamanızı sağlar. Peki, başka neler var? Dahası için yazının devamına göz atabilirsiniz.
Kitap Okumak Neden Önemlidir?
Kitap okumak, hayatınızda kendinize kolayca katacağınız en önemli alışkanlıklardan biridir. Her şeyden önce özgüveni arttırmak ve olan bitenden haberdar olmak için okumak, dolayısıyla yeni şeyler öğrenmek gerekir. Aynı şekilde sık sık okuma ile genişleyecek kelime dağarcığı ile kendini ifade etmede daha açıklayıcı olmak mümkündür. Hitap etmede etkileyici bir tarza sahip olmanın yanında düşünce kapasitesi ve kültür düzeyi de arttırılabilir.
Hayatın yoğun temposu içinde kitap için ayrılacak zaman bulmak zor olabilir. Bununla birlikte, kitap okumak için zaman ayırsanız dahi dikkatinizi veremeyebilirsiniz. Ancak doğru kitap ve ortam ile devamlı bir okuma planı oluşturabilirsiniz. Boş zamanlarınızda televizyon ya da sosyal medya ile harcadığınız vakti, kitap okuma ile değerlendirdiğinizde, değişimi hızlı bir şekilde görebilirsiniz. Kitap okuyarak kendini ve zihnini geliştiren herkes çevresini de peşinden getirecektir. Sonuç olarak kitap okumak için ayrılan her an size fazlasıyla geri dönecektir.
Zengin Kelime Dağarcığı
Kitap okumanın en öncelikli katkısı, tabii ki kelime haznesinin gelişmesi olmaktadır. Zengin bir kelime dağarcığı oluşturmak için bol bol okumak en etkili yoldur. Peki, neden fazla kelime bilmemize gerek var?
İlkokuldayken bir münazaraya katılmıştım ve büyük bir hezimetle sonlanmıştı. Grubum çok iyi bir şekilde “çok okuyan” insanın bildiğini savunmuşken, “çok gezen” daha bilir yargısına varılmıştı. Mağlubiyetin sebebi de okumanın hayal gücü ile bağlantılı olması nedeniyle gezmenin verdiği somut etkiyi yaratamamasıydı.
Bugün hala çok okuyanın bildiğini savunurum. Çünkü kelimelerin gücüyle hiç görmediğini hayal edebilir, yeni bir dil öğrenebilir, hatta kendi dilinde bile yeni şeyler keşfedebilirsiniz. Gezmek için bile okuman gerekir. Kelimeleri bilmeden kendini anlatamaz, başka birini anlayamazsınız.
Güçlü Bir Hafıza
Güçlü bir hafıza ve sağlıklı bir beyin için kitap okumanın olumlu etkileri olduğu kanıtlanmış bir gerçektir. Kitap okumaktan uzaklaşan kişilerin beyni eskisi kadar hızlı çalışmamaya ve tembelleşmeye başlar. Bu da hafıza sorunlarının ortaya çıkmasına yol açabilir. Her gün okunan 10 sayfa dahi beynin çalışmasını ve genç kalmasını destekleyecektir. Düzenli okuma alışkanlığı ile unutkanlıkların önüne geçebilir ve güçlü bir hafızaya kavuşabilirsiniz.
Yaratıcı ve Geniş Bir Hayal Gücü
Kitap okumaktan uzaklaşan her insanının yavaş yavaş hayal gücü körelmeye başlıyor. Bunun sonucunda da haliyle yaratıcılığın gelişmesi ve beslenmesi zorlaşıyor. Roman ya da dergi fark etmeden okunan her şey, hayal gücünün inşası için bir basamak ekler, gelişimi hızlandırır. Özellikle yaratıcılık gerektiren meslek kollarında çalışan insanların mutlaka güçlü bir okuma alışkanlığına sahip olması gerekir. Türü ne olursa olsun okunan her romanda, öyküde ya da deneme yazısında ufkunuzu açacak ipuçları bulabilirsiniz.
Genel Kültür Seviyesi
Yine okuduğunuz kitabın türünün önemi olmadan kendinizi geliştireceğiniz alanlardan biri de genel kültür konularıdır. Tarih, felsefe, edebiyat ya da kişisel gelişim adına pek çok detayı kitaplarda bulabilirsiniz. Üstelik fantastik, bilim-kurgu ya da sosyal romanların hikayelerinde, uçsuz bucaksız bilgiler saklıdır. İyi bir okurun genel kültür seviyesi, her zaman daha yüksek olacaktır.
Düzgün Diksiyon
Sanılanın aksine, düzgün diksiyona sahip olmanın tek yolu eğitim almak değildir. Alınan eğitim elbette, doğru konuşma ve ifade etme yetkinliklerini geliştirecektir. Ancak tek başına yeterli gelmez. Çok okuyan insanların, doğru kelimeleri doğru yerde ve tonda söylediklerini görebilirsiniz. Kitap okudukça düzgün konuşmaya başlayabilir, kelime okunuşlarında yapılan hatalardan kaçınabilirsiniz.
Odaklanma
Günümüzde çoğu insanın kitap okumaktan uzaklaşmasında temel problem olarak odaklanma sorunu gösteriliyor. Film izleme platformları, sosyal medya ya da televizyon gibi dikkat dağıtıcı etkenlerin hayatımızda büyük yer kaplaması, kitaplara ulaşmamızı zorlaştırıyor.
Kitap okumak için pek çok insan sessiz ve sakin bir ortama ihtiyaç duyar. Dışarıdan gelen ses ya da akan bir hareketlilik kitaba odaklanmayı engelleyebilir. Bunun yanında, konsantrasyon yoğunluğu arttırmanın en önemli yollarından biri de kitap okuma alışkanlığıdır. Düzenli okuma ile odaklanma becerinizi geliştirebilir ve dikkatinizin dağılmasını sağlayacak dış etkenleri saf dışı bırakabilirsiniz.
Kaliteli Uyku
Kitap okumanın insana sunduğu farklı bir avantaj ise sağlıklı bir uyku çekilmesini sağlamasıdır. Uzmanların önemli bir kısmı, kaliteli bir uyku için uyumadan yarım saat önce tüm elektronik cihazlardan uzaklaşılması gerektiğini söyler. Bu yarım saatlik zaman ise kitap okuyarak değerlendirildiğinde, deliksiz ve sağlıklı bir uyku düzeni kurulabilir. Uykudan önce okunan 20 sayfa bile stres seviyesini azaltmaya yetebilir. Yastığa başınızı koyduğunuzda aklınıza gelen sorunlar, keşkeler ya da planlar yerine okuduğunuz kitabı düşünerek hayallere dalabilirsiniz.
Empati Kurabilme Yeteneği
Dünyanın en büyük sorunlarından biri olan empati kurma eksikliği, kitap okuyarak yok edilebilecek bir kusurdur. Bir romanda yer alan karakterin düşünceleri ve duyguları, sizinle bire bir aynı olamaz. Onu tanıdıkça, yani kitabı okudukça dünyaya onun gözünden bakmaya başlarsınız. Bu sayede onunla empati kurabilir, hissettiklerini anlayabilirsiniz. Sonrasında kazanılan bu deneyimi kendi hayatınızda uygulayabilir, diğer insanlarla olan sorunlarınızın çözümünde farklı bir yol izleyebilirsiniz.
Tüm insanlık sizinle aynı şekilde düşünemez, hissedemez ve yaşayamaz. Empati kurabilmenin yolu, onları anlamaktan geçer. Ancak yine aynı şekilde tüm insanlığı anlamanız ve duygularını paylaşmanız çok zordur. Burada kitapların yardımını alabilir, daha önce bilmediğiniz detayları onların desteği ile öğrenebilirsiniz.
Yeni Bir Arkadaş
Yalnızlık, bazı zamanlar keyifli olabilir. Ancak yalnızlığınızda size eşlik edebilecek ve üstelik yalnızlığınızı da etkilemeyecek arkadaşlar bulabilirsiniz. Mesela kitaplar… Evinizde, sıcak bir çay demledikten sonra kitaplarla buluşabilir ve kaliteli zaman için her imkanı yaratabilirsiniz. Bunun yanında yalnızlıktan dem vuranların da kalabalıklara karışması için bir romanın kapağını açması yetecektir.
Sağlıklı Yaşam
Biliyorsunuz, günümüzdeki hemen hemen tüm hastalıkların temelinde stres kaynaklı nedenler yatıyor. Baktığınızda en büyük sağlık sorunumuz da stres oluyor. Stresi yok etmek ya da en azından baş edebilmek için sayısız önerilere kulak vermiş, yöntemler ya da tedaviler denemiş olabilirsiniz. Peki, kitaplara ne dersiniz? Keyif aldığınız bir kitabı okurken kaygılarınızın ve stres yaptığınız sorunların hafiflediğini hissedebilirsiniz. Depresyon, anksiyete ya da kaygı bozuklukları düzenli bir kitap okuma alışkanlığı ile dizginlenebilir.
Yazma Becerisi
İyi bir okur, iyi bir yazar olma yolunda da emin adımlarla ilerleyebilir. Yazı yazmak, herkes için kolay değildir. Bir yazının başarılı olabilmesi için anlam bütünlüğü, akıcı anlatım ya da güçlü bir konu gibi detaylar önemlidir. Ancak en önemlisi, yazarın iyi bir okur olmasıdır.
Kitap okuma alışkanlığı, yazma becerisini de aynı oranda arttıran bir kazanımdır. Dil bilgisi, yazım, noktalama ya da anlatım bozukluğu gibi ciddi detaylar, okuma ile deneyimlenebilir ve öğrenilebilir. Okudukça yazma yeteneği gelişebilir, yazdıkça iyi bir yazar olma şansı artabilir.
Yeniden Başlayanlar İçin Kitap Önerileri
Kitap okumaktan uzaklaştığınızı düşünüyor olabilirsiniz. Önemli olduğunu biliyor ama işiniz, okulunuz ya da aileniz nedeniyle zaman bulamayabilirsiniz. Sıkılabilirsiniz, kitaplara para vermek istemeyebilirsiniz ya da hiç kitap okuma alışkanlığı kazanmamışsınızdır. Tüm bu bahaneleri bırakmak için hiçbir zaman geç kalmış sayılmazsınız.
Bu aralar yeni bir sayfa açıp yeniden kitap okumaya başlamak istiyorsanız; başlangıç için keyif veren, heyecanlı ve sürükleyici romanlar seçebilirsiniz. Eğer kişisel gelişim kitaplarına meraklıysanız, ilgi alanınıza yönelik motivasyonu arttıracak kitaplarla başlangıç yapabilirsiniz. Yok, ben tarih severim diyorsanız, tarihi romanlardan daha iyi bir başlangıç olamaz. Tüm bunların dışında birkaç öneri isterseniz, şu kitaplara göz atabilirsiniz:
• Bir Çift Yürek – Marlo Morgan
• Bülbülü Öldürmek – Harper Lee
• Çocukluğun Sonu – Arthur C. Clarke
• Fareler ve İnsanlar – John Steinbeck
• Gün Olur Asra Bedel – Cengiz Aytmatov
• Harry Potter Serisi – J. K. Rowling
• Hayvan Çiftliği – George Orwell
• Hobbit – J. R. R. Tolkien
• İki Şehrin Hikayesi – Charles Dickens
• Kardeşimin Hikayesi – Zülfü Livaneli
• Körlük – Jose Saramago
• Küçük Prens – Antoine de Saint-Exupery
• Kuyucaklı Yusuf – Sabahattin Ali
• Martı Jonathan Livingston – Richard Bach
• Olasılıksız – Adam Fawer
• Otostopçunun Galaksi Rehberi – Douglas Adams
• Satranç – Stefan Zweig
• Simyacı – Paulo Coelho
• Sol Ayağım – Christy Brown
• Uçurtma Avcısı – Khaled Hosseini
Kıyıdan 